Syjonista Max Nordau

J. O.
Max Nordau
Max Nordau na Kongresie Syjonistycznym

(...) W 1949 roku, w żydowskim tygodniku „Opinia” pojawił się artykuł w zamieszczony w setną rocznicę urodzin Maxa Nordaua (Max Nordau – prorok ruchu syjonistycznego). Jego autor, Józef Fraenkel, z ogromnym entuzjazmem pisze o postaci, która odegrała wybitną rolę w rozwoju ruchu syjonistycznego. Przypomina, jak to 25. letni Max Nordau po raz pierwszy był w Londynie i zwiedzał Muzeum Brytyjskie. Z dumą wtedy zauważył, że w katalogu są zmieszczone tytuły dwóch książek jego ojca, Gabriela Südfelda, urodzonego w Krotoszynie. Dziś (tzn. w 1949 r.) w katalogu tym jest 12 stron zapełnionych wyłącznie tytułami dzieł Maxa Nordaua. Poza tym znajdują się tam tysiące artykułów bądź pióra Nordaua, bądź o nim zamieszczone w różnych pismach świata.

Pierwsze dzieło jego ojca „Achusath Mereim” ukazało się w roku 1825 w Pradze. Jego tematem są „obowiązki wobec bliźniego”. Drugie dzieło „Rachwuth Habeus” (Praga 1850) daje komentarze do księgi Koheleta. Gabriel Sudfeld (1799 – 1872) należał do koła literackiego, które posługiwało się językiem hebrajskim aby oświecać Żydów  austro-węgierskich. Antoni von Schmid, właściciel drukarni, chrześcijanin, założył w r. 1820 hebrajskie pismo „Pierwsze owoce czasów”. Jego współpracownicy byli zwolennikami Haskali, czyli modernizowania Żydów. W piśmie tym pisał także Gabriel Südfeld. Zamieścił – przypomina Fraenkel - m.in. 10. strofowy wiersz „Hasziwuj”. Gabriel w swoich poglądach pragnął równości wszystkich ludzi. Marzył, że przyjdzie czas, kiedy wszyscy biedni i bogaci będą równi.

Józef Fraenkel pisze: „Gdy się wgłębić w dzieła ojca i syna widzi się między nimi pewien związek. Ojciec pracował nad tym, aby Żydów zapoznać z europejską kulturą – syn chciał tę kulturę zniszczyć, aby na jej miejscu powstała lepsza. Südfeld wnosił pochodnię oświaty między Żydów – Nordau pragnął tę pochodnię zgasić. Uważał on, że kultura europejska błądzi w ciemnościach i trzeba ją zniszczyć (…). Obydwaj – ojciec i syn walczyli o równość wszystkich ludzi. Ojciec widział ją w niebie (…), Nordau na ziemi.” (...)

© Copyright 2014