Historia jednego plakatu

Sławomir Szarafin

Zaangażowany artysta Szymon Szymankiewicz, komentujący polską rzeczywistość polityczną w medium plakatu, stworzył swoje najsłynniejsze dzieło w reakcji na
prowokacyjny przemarsz polskich nacjonalistów przez Oświęcim. „27 stycznia 2019 roku przez Oświęcim, w rocznicę wyzwolenia obozu zagłady Auschwitz, w którym naziści zabili ponad 1 300 000 Żydów, Polaków, Romów i przedstawicieli innych narodowości, maszerują polscy nacjonaliści. Ich lider Piotr Rybak pokrzykuje: »Czas walczyć z żydostwem i uwolnić od niego Polskę!”. Czytam o tym, oglądam telewizyjne relacje. Projektuję plakat Loading... przestrzegający przed odradzającym się faszyzmem” – pisze na Facebooku.
W grudniu 2019 roku artysta otrzymał za Loading... Złoty Medal na Biennale Plakatu Polskiego, którego organizatorem jest Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach. „Od przewodniczącej jury prof. Irmy Koziny dowiaduję się, że śląski marszałek Jakub Chełstowski z PiS wycofał 10 tys. zł nagrody dla zdobywcy Złotego Medalu, kiedy jego urzędnicy zobaczyli mój zwycięski antyfaszystowski plakat” – informuje. 14 grudnia profesorka Kozina napisała list do marszałka, w którym czytamy: „Przed rozpoczęciem obrad jury powiadomiona zostałam oficjalnie o tym, że złoty medal łączy się z nagrodą przyznaną przez marszałka województwa śląskiego (według dokumentów nadesłanych w styczniu 2019 roku miało to być 10 000 zł).
Jury przyznało tę nagrodę za plakat piętnujący rozwój nazizmu w Europie. Przedstawia on opaskę hitlerowską z częściowo przysłoniętą swastyką, która odsłania swoją
biel i czerń na podobnej zasadzie, jak wskazuje to ikona ładowania w komputerze. Na dole znajduje się napis: loading. Można się domyślać, że plakat był reakcją na artykuł opublikowany w »The New York Times«, którego autor ze strachem zauważał, że w Europie ożywają ugrupowania nazistowskie bazujące na hasłach głoszonych przez hitlerowców.
Członkowie jury reprezentowali raczej starsze pokolenie Polaków, nic więc dziwnego, że przemówiło do nas ostrzeżenie projektanta plakatu. Wszyscy wychowaliśmy się
w atmosferze strachu przed ponownym wybuchem wojny, a w trakcie naszej edukacji szkolnej nie szczędzono nam wiedzy o tym, czym był hitleryzm, dlatego plakat ten
szczególnie nas poruszył – zwłaszcza w obliczu raportów dziennikarzy przestrzegających przed konsekwencjami powrotu ideologii hitlerowskiej. Jako historyk sztuki wiem, jak niegdyś zlekceważono dzieło Pabla Picasso, który w 1937 roku – na dwa lata przed wybuchem drugiej wojny światowej – ostrzegał świat swoją pracą Guernica przed konsekwencjami nazizmu. Tym bardziej czułam się zdeterminowana nagrodzić pracę artysty, który wystosował ostrzeżenie przed narastającymi
nastrojami hitlerowskimi w moich czasach! Jestem przerażona na myśl o tym, że jeszcze za mojego życia mógłby się powtórzyć dramat znany z drugiej wojny światowej!
W piątek, 13 grudnia 2019 roku odbyło się wręczenie nagród Biennale, podczas którego ogłoszono, że Pan jako Marszałek wycofał się z przyznania obiecanej nagrody.
Ponieważ trudno mi uwierzyć, że Pan Marszałek sprzyja renesansowi ugrupowań nazistowskich, pragnę wprost zapytać o przyczynę wycofania się z podjętych w styczniu
2019 roku zobowiązań”.  (...)

© Copyright 2014