Sekretne życie (rec. filmu "Gdzie jest Anne Frank", reż. Ari Folman
Gdy Fundacja Anne Frank zaproponowała reżyserowi Ariemu Folmanowi i ilustratorowi Davidowi Polonsky’emu realizację powieści graficznej na podstawie Dziennika Anne Frank, twórcy odmówili. Obawiali się, że nie będą w stanie zaproponować niczego nowego po wielu adaptacjach filmowych, książkach i przedstawieniach teatralnych dotyczących ikonicznej ofiary Holokaustu. Pod wpływem rozmowy z matką, ocalałą z Szoa, Folman zmienił zdanie – i podjął się pracy nie tylko nad tym projektem, ale i animacją. Poza projektem postaci czy scenografii film animowany sporo różni od powieści graficznej, wiernej i precyzyjnej adaptacji Dziennika o charakterze wręcz dokumentalnym (pol. edycja 2019,
Wydawnictwo Stapis). To dzieło osobne, na którego charakter decydujący wpływ miały wytyczne zleceniobiorcy. Fundacja Anne Frank zażyczyła sobie, aby główną bohaterką filmu została Kitty, personifikacja Dziennika, przeszłość była zestawiona ze współczesnością, a przy tym znalazło się miejsce na opowiedzenie o ostatnich siedmiu miesiącach życia Anne i jej rodziny. Skierowana do młodego widza, fikcyjna animacja Gdzie jest Anne Frank rozgrywa się we współczesnym Amsterdamie. Po latach „uśpienia” rudowłosa Kitty ponownie zyskuje świadomość w Domu Anne Frank – i rozpoczyna poszukiwania swojej twórczyni. Poznaje grasującego w muzeum
kieszonkowca, który początkowo jako jedyny ją widzi, a dzięki niemu grupę uchodźców, zajmujących nielegalnie miejski pustostan.
Kitty znajduje wiele miejsc, które przybrały imię jej kreatorki, i odwiedza je, lecz w żadnym z nich nie znajduje Anne. Widz uświadamia sobie, że personifikacja książki nie postrzega Holendrów jako właściwych spadkobierców dziewczynki, którzy powinni przecież wynieść z Dziennika lekcję historii oraz traktować z szacunkiem i zrozumieniem drugiego człowieka bez względu na to, kim jest i skąd pochodzi. Muzeum, budynek teatru czy szpital – których patronką jest Anne Frank – w filmie ukazano jako instytucje, które nie są w stanie właściwie wypełniać powierzonej im symbolicznej roli w sytuacji, gdy społeczeństwo nie chce roztoczyć opieki nad znajdującymi się w potrzebie – współczesnymi uchodźcami. Ich naturalną obrończynią i adwokatką staje się Kitty, ożywiona ideą empatii i niezgody na zło.
W czasie ośmiu lat, które zajęła Folmanowi realizacja filmu animowanego, przez kontynent europejski przetoczyła się fala uchodźców. Ich los zostaje zestawiony z doświadczeniem Żydów w czasie II wojny światowej. Tej analogii izraelski artysta nie ukazał jako pierwszy. Czy jest słuszna? W Polsce do takich porównań prowokuje kryzys migracyjny na granicy z Białorusią.
(msb)
Gdzie jest Anne Frank
reż. Ari Folman
Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Izrael 2021
polska premiera: 22.04.2022
dystrybucja: Gutek Film