Kalisz

Nowa Rachela, czyli opowieść o małżeństwie Rozy Jakubowicz

Hila Marcinkowska

Roza Grojbart urodziła się w 1889 roku w Przasnyszu. Była dziesiątym z czternastu dzieci reba Izachara Berisza Grojbarta i jego żony
Dwory Nechy. Jej ojciec, rabin Grojbart zaaranżował małżeństwo córki, tak jak zrobił to dla jej ośmiu starszych sióstr. Ale Roza, będąc wolną duchem,
nowoczesną kobietą, nie była tym zainteresowana. Błagała ojca, aby nie dopuścił do ślubu, ale on był twardy i nie słuchał próśb dziewczyny.
Zrozpaczona Roza wymyśliła wyjście z sytuacji, opracowała plan ratunkowy. Postanowiła napisać anonim do rodziców pana młodego,
państwa Jakubowicz. W liście napisała, że Roza Grojbart jest kobietą swobodną i wolną, która nawet flirtowała i spotykała się z nieżydowskimi

Z historii likwidacji cmentarzy żydowskich w Kaliszu

Krzysztof Bielawski

Po 1945 roku jednym z wyzwań państwa polskiego stała się kwestia
użytkowania cmentarzy różnych wyznań. W konsekwencji wymordowania
milionów ludzi podczas II wojny światowej i potężnych migracji
po jej zakończeniu (w tym wypędzenia z Polski ludności niemieckiej
i przesiedleń w ramach akcji „Wisła”), w kraju znajdowały się tysiące cmentarzy
pozbawionych ich naturalnych opiekunów. Dodatkowo państwo
w wyniku dekretów i ustaw o majątkach opuszczonych doprowadziło do
odebrania związkom wyznaniowym (w tym organizacjom żydowskim)
prawa własności wielu cmentarzy. Nie bez znaczenia pozostawała także
walka z religią, której jednym z przejawów było dążenie do zastąpienia

Powstańcza chorągiew

Zbigniew Pakuła
Hila Marcinkowska
Powstańcza chorągiew

Kilkanaście lat temu w przedwojennym albumie zobaczyłam niewielką czarno-białą grafikę. Był to album Żydzi polscy w służbie Rzeczypospolitej1, a rysunek przedstawiał chorągiew wyhaftowaną i podarowaną przez kaliskie Żydówki oddziałowi generała Edmunda Taczanowskiego. Podpis pod rysunkiem w przedwojennym albumie informował, iż przedstawia on chorągiew podarowaną przez Żydówki z Kalisza i że znajduje się ona w Muzeum Wojska Polskiego. Próbowałam zasięgnąć informacji na miejscu, w Kaliszu. Nikt nie słyszał o tej chorągwi – owszem, generał Taczanowski, jako jeden z najważniejszych dowódców powstańczych w Kaliskiem, to postać znana

Bokser z Kalisza

Halina (Hila) Marcinkowska
Bokser z Kalisza
Bokser z Kalisza
Bokser z Kalisza

Icek Jakub Szpringer, syn Aszera i Goldy, urodził się w Kaliszu, w środę 10 czerwca 1926 roku. Rodzina Szpringerów mieszkała w Kaliszu przy ulicy Nowej 2
(obecna ulica Złota) – rodzice, rodzeństwo Icka: Róża (ur. 1923), Dawid (ur. 1925) i on sam. Przed wojną przeprowadzają się na ulicę Ciasną 8.
Trenował boks w „Makabi” Kalisz, był członkiem kaliskiego Betaru1. Wyróżniał się wśród rówieśników sprawnością fizyczną, ale także tym, że zawsze można było na niego liczyć, zwłaszcza kiedy trzeba było stanąć w obronie słabszych. Nie wykorzystywał jednak swej siły w walce między chłopakami z Betaru i Ha-Szomer

Henryk Jedwab, bohater z Kalisza

Halina Marcinkowska
Henryk Jedwab, bohater z Kalisza
Henryk Jedwab, bohater z Kalisza
Henryk Jedwab, bohater z Kalisza

W dniu 15 kwietnia 1918 roku w Kaliszu urodził się Henryk (Haim Joel) Jedwab, syn Leiba-Leo i Elli z Lipskich. Maturę zdał w 1937 roku w Gimnazjum im. Adama Asnyka w Kaliszu. Tego samego roku wstąpił do szkoły podchorążych 30 Dywizji Piechoty w Brześciu nad Bugiem i został przydzielony do plutonu ciężkich karabinów maszynowych. Po zakończeniu podchorążówki uczestniczył w październiku 1938 roku w aneksji Zaolzia.
W 1938 roku rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, z powodu wprowadzenia antysemickich praw przeniósł się na uniwersytet w Nancy (Francja). W sierpniu 1939 roku Henryk Jedwab otrzymał przydział do 84 Pułku Strzelców Poleskich w 30 Dywizji Piechoty. Uczestniczył we wrześniu w walkach

Kawałeczki wyrwane z pustki ("K. albo wspomnienie z miasta", reż. Weronika Szczawińska)

Jagoda Budzik

Eksplorowanie historii miejsca, mechanizmów pamięci o nim i w miarę upływu czasu rosnących, wypierających wspomnienia i miejskie historie „białych plam” już od dawna stanowi ważny aspekt twórczości duetu Weronika Szczawińska / Agnieszka Jakimiak. Wątek pewnej grupy wspomnień składających się na dzisiejszą tożsamość Kalisza, również (czy raczej, zwłaszcza) tych nieuświadomionych, które przeoczone lub wyparte lokują się zwykle na marginesach (albo pod powierzchnią) miejskiej narracji, artystki poruszyły już w poprzednim spektaklu, opartych na tekście Italo Calvino Klęskach w dziejach miasta.

Subskrybuje zawartość

© Copyright 2014