Poznań - Essen. Wspólny projekt
W Poznaniu, z tygodniową wizytą, przebywała grupa studentów z Uniwersytetu w Essen, która przyjechała w ramach wspólnego projektu Zakładu Dydaktyki Historii oraz Centrum Badań im. Edyty Stein UAM. Współpraca obu podmiotów ma już kilkuletnią tradycję i zapowiada się, że będzie jeszcze pogłębiona o nowe, ciekawe pomysły. Inicjatorami działań byli profesor Markus Bernhardt, dr Małgorzata Grzywacz oraz dr Björn Onken.
Program naukowy i kulturalny tego polsko-niemieckiego seminarium, które poświęcono dziejom Polski w kontekście europejskim, okazał się na tyle atrakcyjny, że niektóre jego aspekty (m.in. tematyka związana z obecnością ludności żydowskiej na terenie Poznania i Wielkopolski, dzieje najnowsze Niemiec i Polski oraz wzajemne relacje obu krajów) będą kontynuowane. Tradycją tych projektów jest także współpraca ze Stowarzyszeniem Miasteczko Poznań, które w obecnej edycji współkształtowało program i było odpowiedzialne za jego przebieg pod względem merytorycznym.
Studenci spotkali się także z redaktorem naczelnym „Miasteczko Poznań”. Zbigniew Pakuła opowiadał im o żydowskiej przeszłości miasta. Szczególne zainteresowanie wzbudziły te wątki, które ukazywały wspólne polsko – żydowsko – niemieckie dziedzictwo stolicy Wielkopolski. Rozmawiano na temat wkładu poznańskich Żydów w rozwój niemieckiej nauki i kultury. Dyskutowano na temat zagospodarowania przeszłości we współczesnej przestrzeni miasta. Pytano o powody „nieobecności” tematów żydowskich i niemieckich, którą osoby odwiedzające Poznań łatwiej dostrzegają niż jego stali mieszkańcy.
Ważnym uzupełnieniem programu był wyjazd do Chełmna nad Nerem i do Centrum im. Marka Edelmana. W Chełmnie studenci zwiedzali pozostałości po tzw. „pałacu”, w którym przygotowywano Żydów do transportu w samochodach – komorach śmierci. Obejrzeli także wystawę w dawnym spichlerzu, jedynym budynku, który pozostał z tamtych lat. Następnie przejechali do Lasu Rzuchowskiego oddając hołd ofiarom, których zwłoki, po przewiezieniu samochodami z Chełmna, palono w polowych krematoriach rozlokowanych na leśnych polanach. Zwiedzanie zakończono przy monumentalnym pomniku odczytując słowa przesłania, wyryte na jednym z jego boków.
Spotkanie ze studentami w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana poprowadziła Justyna Tomaszewska Dzięki projekcji kilku filmów uczestnicy projektu mogli poznać historię miasta Łodzi i dzieje społeczności żydowskiej. Duże zainteresowanie wywołała opowieść o Janie Karskim, a także poświęcona mu wystawa. Jak to możliwe – pytali studenci, że o Karskim dowiadujemy się dopiero tutaj? Zastanawiali się, jak przenieść wiedzę o Karskim do Essen. Pobyt w Łodzi zakończyło zwiedzanie stacji Radegast, z której odchodziły transporty Żydów do Auschwitz i Chełmna nad Nerem. (jn)