MAKOM. Dani Karavan / Wystawa w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie

Data wydarzenia: 
26 czerwiec 2015 - 30 wrzesień 2015

Dani Karavan to światowej sławy izraelski artysta, prekursor gatunku site-specific. Wystawa w Galerii Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie jest pierwszą prezentacją jego twórczości w Polsce. Wystawa zostanie otwarta 26 czerwca.

Czym jest harmonia? Gdzie kończy się ład a zaczyna chaos? Czy naturę należy ujarzmiać czy raczej z nią współpracować? Na te i wiele innych pytań o obecność człowieka w środowisku naturalnym odpowiada twórczość Daniego Karavana. Jego dzieła ukazują wielkość umysłu i siłę ludzkich rąk (proste, geometryczne formy zachwycają swoją skalą), lecz przypominają też, że idealny porządek jest częścią pozornie tylko chaotycznej przyrody. 

Beton, kamień, stal, światło, woda, piasek, roślinność – z tych składników Karavan, izraelski artysta znany przede wszystkim z twórczości z gatunku site-specific, buduje prace zarazem proste w formie i złożone w wymowie. Całości dopełniają ludzie, których pomniki Karavana przyciągają i którzy przez wejście z nimi w interakcję stają się ich częścią. 

Dani Karavan to izraelski artysta urodzony w Tel Awiwie w rodzinie galicyjskich emigrantów, którzy w latach dwudziestych XX wieku przyjechali do Palestyny, aby wspólnie z innymi kłaść podwaliny pod przyszłe państwo żydowskie. Edukację artystyczną pobierał między innymi w założonej w 1906 roku przez Borysa Schatza Akademii Sztuki i Wzornictwa Bezalel. Uczelnia ta w pierwszym okresie swojego istnienia skupiała się przede wszystkim na zdefiniowaniu, czy raczej stworzeniu narodowej sztuki izraelskiej, próbując łączyć wpływy wszystkich kultur, jakie reprezentowali przybywający do Palestyny osadnicy. Również w projektach Karavana wielokrotnie można dostrzec inspiracje lokalnymi kulturami.

Karavan tworzy swoje dzieła w oparciu o konkretny krajobraz (miejski bądź naturalny). Jego pomniki są niejako formami para-architektonicznymi, pozwalającymi na poruszanie się wśród (lub wewnątrz) poszczególnych elementów, zachęcającymi odbiorców do udziału w „tworzeniu” całej konstrukcji. 

Do jego najsłynniejszych dzieł należą:
Negev Monument czyli Pomnik Brygady Negev w Beer Szewie, to pierwsza wielkoskalowa praca Karavana, określana przez niego samego jako idiom jego twórczości. Betonowa struktura współgra z otaczającą ją pustynią, a dodatkowego efektu dostarczają organy wiatrowe.

Kikar Levana (Biały Plac) w Tel Awiwie to hołd dla budowniczych miasta, zwłaszcza części wzniesionej przez architektów z kręgu Bauhausu. Tel Awiw (herb. Wzgórze wiosny) to miasto stworzone od podstaw przez osadników żydowskich, które w ciągu stu lat rozrosło się, by stać się metropolią. Umieszczony w przestrzeni miejskiego parku monument, zgodnie z zamierzeniem autora, szybko stał się dla mieszkańców Tel Awiwu ulubionym miejscem wypoczynku.

Wśród dzieł Karavana bardzo ważne miejsce zajmują te upamiętniające ofiary II wojny światowej i Holocaustu. Do tej grupy należą między innymi Pomnik ofiar obozu w Gurs czy berliński pomnik pamięci ofiar ludobójstwa dokonanego na ludności romskiej.

W hołdzie dla Waltera Benjamina w Portbou jest chyba najbardziej znanym dziełem Karavana, zrealizowanym w miejscu wiecznego spoczynku tragicznie zmarłego w 1940 roku niemiecko-żydowskiego filozofa, Waltera Benjamina. Prowadzący prosto w odmęty kotłujących się fal korytarz, to w pewnym sensie droga donikąd, która przypomina o jego tragicznej śmierci.

Wymowa pomników tworzonych przez artystę często związana jest z tematami tolerancji, pokoju i poszanowania praw człowieka. Droga Praw Człowieka w Norymberdze i Droga Pokoju na granicy izraelsko-egipskiej to dwa dzieła bazujące na podobnej koncepcji i wyrażające podstawowe wartości którym hołduje Karavan. W obu tych założeniach podstawową osią jest linia wyznaczana przez potężną kolumnadę.

Oprócz prac typu site-specific Karavan ma na swoim koncie szereg wystaw indywidualnych i zbiorowych, wśród których na szczególną uwagę zasługują: Makom (herb. Miejsce, zaprezentowana w 1982 roku w Tel Aviv Museum of Art oraz Kunsthalle w Baden-Baden), Environment dla pokoju(przedstawiona na Biennale w Wenecji w 1976 roku) czy instalacja Kadish – Requiem dla Sabry. To ostatnie dzieło szczególnie nawiązuje do „korzeni” samego artysty, ponieważ tym mianem określa się Żydów urodzonych i wychowanych na terenie Palestyny. Na uwagę zasługuje jeszcze inna wyjątkowa praca, zatytułowana Modlitwa o pokój Jerozolimy – monumentalna dekoracja ścienna umieszczona w głównej Sali obrad izraelskiego Knessetu.

Wystawa MAKOM objeta jest patronatem prasowym "Miasteczka Poznań".

 

© Copyright 2014